روغن معرّق /rowqan-e mo’arreq/

شکل دارويي: روغن

موارد مصرف: معرق (تعريق بلغم غليظ زير پوست، نافع در کساني که دچار حبس عرق و اختلال در دفع طبيعي رطوبات زائد بدن هستند)، محلل چربي‌ها و غدد چربي زير پوست (لاغري موضعي)

توضيحات:

وجود بابونه و شنبليله و روغن کنجد در ترکيب اين دارو، باعث مي‌شود که روغن مذکور به عنوان محلّل بلاجذب ماده (بيشتر در اعضايي كه بافت عصبي دارند) عمل ‌کند و باعث تحليل و تليين اورام بارد و صلابات و تجفيف رطوبات شود و تسديد مسامات پوست را برطرف ‌کند و به همين دليل در لرز حميات بلغمي و ايجاد عرق مفيد باشد.

عاقرقرحا، مفتّح و محلّل و مسهل بلغم و جهت لقوه و فالج و رعشه و كزاز و مفاصل و امثال آن و استسقاء، شرباً و ضماداً نافع‏ است. ضماد روغن عاقرقرحا، محلّل، مدرّ عرق و رافع تب‌هاى بارد و جهت جميع امراض بارد، نافع است‏.

بوره، محلل و جالي و جاذب خون به ظاهر جلد است و فلفل سياه، محلل و جذاب و جالي و مسخن و منقي بلغم است.

 آشاميدن آنغوزه، مُذيب هر جامد و محلل و پراكنده كننده رياح‏ و گذاشتن آنغوزه بر اورام بعد از شكافتن آنها جهت اخراج اجزاى خبيثه آن و ضماد آن با قيروطي جهت ثآليل و غدد مسماريه (ميخچه) مفيد است.

اجزاء فراورده: بوره ارمني، ريشه عاقرقرحا، فلفل سياه، آنغوزه، گل بابونه، تخم شنبليله، روغن کنجد

آثار دارو از ديد طب سنتي: معرق، محلّل اورام و رياح بارده، مُجفف، مُحلّل، مُليّن صلابات، مُلطّف، مفتح سدد

مزاج کلي دارو: گرم و خشک

منع مصرف: زخم باز، سابقه حساسيت پوستي شديد با کرم‌ها و روغن‌هاي موضعي

افراد مبتلا به آلرژي نسبت به اجزاي بابونه يا ساير اعضاي خانواده آستراسه (مانند آرنيکا، بومادران، بابونه گاوچشم، Tanacetum vulgare، آرتميزيا)، فلفل، شنبليله، و آنغوزه بهتر است پيش از استفاده از روغن در سطح وسيع، احتياط کرده و ابتدا آن را بر پوست ساعد يا بازو امتحان کنند و اگر تا 24 ساعت حساسيت يا خارش شديد ايجاد نشد در ابعاد وسيع‌تر استفاده کنند و در صورت ايجاد آلرژي مصرف آن را قطع کنند.

در افراد لاغري که دچار کم آبي شديد يا بيماري‌هايي مثل نارسايي کليه حاد هستند، مصرف اين روغن تنها با صلاحديد پزشک مجاز است.

آنغوزه ممکن است در افراد حساس به خانواده آستراسه، آلرژي ايجاد کند. مصرف خارجي شنبليله نيز به صورت مکرر مي‌تواند منجر به حساس شدن پوست شود. البته واکنش آلرژيک در موارد نادر گزارش شده است.

نظر به اينکه اين دارو جهت آب کردن چربي‌ها و لاغري استفاده مي‌شود در افراد لاغر با مزاج خشک بهتر است استفاده نشود.

عوارض جانبي: ممکن است باعث ايجاد سوزش، سرخي، خشکي پوست، حساسيت، بثورات پوستي، و کهير شود که اين حالت بيشتر در افراد با مزاج گرم و خشک ديده مي‌شود.

دستور مصرف: روغن با ماساژ به عضو مورد نظر (شکم و پهلو) ماليده شود. روي عضو با نايلون پوشانده شود تا تعريق صورت گيرد. انجام فعاليت جسمي بعد از ماليدن روغن، باعث حصول نتيجه بهتر مي‌شود (فقط براي مصارف خارجي).

تداخلات دارويي: تاکنون گزارش نشده است.

مصرف در حاملگي و شيردهي: در حاملگي و شيردهي و افراد زير 12 سال مصرف نشود.

نکات قابل توصيه: در صورت ايجاد حساسيت پوستي، مصرف روغن قطع شده و التهاب با ماليدن روغن بنفشه، عرق کاسني، لعاب ختمي يا اسفرزه، برطرف شود.

منابع:

1. عقيلي خراساني، مخزن الادويه، تهران: انتشارات باورداران، 2001
2. ابن سينا، قانون في الطب، بيروت: انتشارات العلامي، 2005
3. American Herbal Products Association's Botanical Safety Handbook-CRC Press (2013)
4. PDR 2008