کپسول حبّ شبيار (فرزانه) /(kapsul-e habb-e šaby?r (farz?ne/

شکل دارويي: کپسول

موارد مصرف: مسهل؛ منقّي دماغ، معده و بدن (از فضولات و رطوبات زائد).

توضيحات: حب شبيار بايد شب مصرف شود چون دارويي که شب مصرف شود اثرش به مغز مي‌رسد و موجب جذب و پاکسازي رطوبات زائد مغز مي‌شود. به اين جهت به اين حب شبيار مي‌گويند. صبر، هر نوع خلط مهياي مجتمع در معده و سر و مفاصل را دفع مي‌کند و مقوي معده و قوت باصره و ساير حواس و دافع اکثر امراض دماغي مشارک معده است. در اين داروي مرکب، مصطکي، عملکرد صبر را در تقويت دماغ تشديد مي‌کند؛ وجود گلسرخ و مصطکي، حب شبيار را به دارويي مناسب براي امراض معده تبديل مي‌کند و از ضرر رساندن صبر به معده و کبد ضعيف جلوگيري مي‌کند؛ و هليله زرد نيز مقوي دماغ و مسهل صفراست. همچنين، رازيانه به تنهائي جهت‏ تحليل رياح غليظ و قولنج و رفع رطوبات چسبيده به معده و غثيان، مفيد بوده و مفتح سدد مجارى سينه و كبد و مقوي معده است.

اجزاء فراورده: صبر، هليلة زرد، مصطكي، گل‎سرخ، آب رازيانه

نحوه اثر دارو از ديد طب سنتي: مفتح سدد، مسهل اخلاط آماده دفع، مسهل و مخرج سودا و بلغم غليظ از دماغ، مجفف، مقطع و جاذب بلغم از عمق بدن و دماغ، مقوي معده و دماغ

مزاج کلي دارو: معتدل مايل به گرمي

منع مصرف: بيماري‌هاي التهابي روده و کوليت روده، زخم‌هاي گوارشي، هموروئيد ملتهب، انسداد و تنگي و آتوني روده، التهاب آپانديس و دردهاي شکمي با منشأ ناشناخته، اسهال حاد و ديسانتري، خونريزي شديد داخلي، کودکان زير 12 سال

عوارض جانبي: در دوزهاي درماني مناسب خطر يا عارضه‌اي ندارد. ممکن است باعث دلپيچه و اسهال شود که در صورت ملايم بودن آن نشانه دفع مواد و براي بيمار مفيد است. در اينصورت با مصرف يک ليوان آبجوش همراه با عسل، مواد دفع شده و دلپيچه برطرف مي‌شود.

در صورت اسهال‌هاي مکرر و بيش از حد، دارو قطع شده و يک روز در ميان مصرف شود.

دستور مصرف: شب‌ها پيش از خواب، يك کپسول با آب گرم ميل شود.

تداخلات دارويي: تاکنون گزارش نشده است.

مصرف در حاملگي و شيردهي: ممنوع است.

نکات قابل توصيه: مصرف طولاني مدت دارو بدون تجويز پزشک ممنوع است. در صورتي كه بيمار دچار ورم يا زخم در روده‌ها باشد بايد با احتياط مصرف شود. در افرادي كه دچار يبوست مزمن يا داراي خلط غليظ هستند لازم است ابتدا از داروهاي منضج استفاده شود.

منابع:

1. عقيلي خراساني، مخزن الادويه، تهران: انتشارات باورداران، 2001
2. ابن سينا، قانون في الطب، بيروت: انتشارات العلامي، 2005
3. عقيلي خراساني، قرابادين کبير، موسسه تحقيقات تاريخ پزشکي، طب اسلامي و مکمل، دانشگاه علوم پزشکي ايران، 2007
4. American Herbal Products Association's Botanical Safety Handbook-CRC Press (2013)
5. PDR 2008