کپسول سورنجان مويزي /kapsul-e suranj?n-e mavizi/

شکل دارويي: کپسول

موارد مصرف: برطرف‌کننده رطوبات مفاصل؛ براي درد و ورم مفاصل، امراض التهابي (مانند بيماري‌هاي خودايمني)، عرق‌النسا ‏و نقرس سودمند است.

توضيحات: اين داروي مرکب با دارا بودن اجزايي چون سنا، سورنجان ، صبر، عاقرقرحا مي‌تواند در دفع انواع اخلاط مضر و درمان بيماري‌هاي مفاصل مفيد و مؤثر باشد.

برخي از اجزاي اين دارو، از جمله سورنجان، صبر، و سنامکي به‌طور اختصاصي براي درمان بيماري‌هاي مفصلي، مفيد ذکر شده‌اند.

سورنجان، مسهل اقسام بلغم از اعضاى بعيد و اقاصي بدن و داراي قوت قابضه و مفتح سدد و جاذب اخلاط لزج از عمق بدن خصوصا از مفاصل است. به تجربه ثابت شده که سورنجان در ترکيب با صبر، جهت درمان عرق النسا و نقرس مؤثر است. سورنجان، ترياق جميع مفاصل، به خصوص در اوقات ريزش نوازل ‏است و حنا در دردهاي مفصلي مي‌تواند به جاي آن مورد استفاده قرار گيرد.

صبر زرد، مفتح سدد كبد و غير آن و محلل رياح احشا و مسهل قوى هر خلط مهياى مجتمع در معده و سر و مفاصل است. همچنين، جاذب مواد زايد از اقاصي بدن و منقي معده و عروق از اوساخ و مسهل و مخرج سودا و بلغم غليظ و مائى و صفرائى مي‌باشد.

عاقرقرحا، مفتح سدد و منقى فضول دماغى و آلات آن و جالي بلاغم بوده و جهت لقوه و فالج و رعشه و كزاز و استرخا و مفاصل و عرق النسا و استسقا و اسهال بلغم به‌کار مي‌رود. آشاميدن نيم درم عاقرقرحا مسهل بلغم به عنف است.

تخم گشنيز مقوي قلب و دماغ و معده است [نقش تخم گشنيز در اينجا منع تصاعد ابخره است و در مسهل، مصلح ساير اجزا به حساب مي‌آيد].

دارفلفل، محلل مواد بارد و رياح و مفتح سده جگر و سپرز و هاضم طعام و مقوى معده و مسخن احشا بوده و جهت فالج و صرع و نقرس و عرق النسا و تقويت پشت و بالجمله امراض بارد رطب را مفيد است.

مويز منقي، اطفاى مره صفرا مى‏نمايد و بلغم را ساكن و عصب را محكم مي‌کند و منضج خلط غليظ و ملين بطن و محلل به اعتدال و جالى معده و امعا و معين ادويه مسهل است.

اجزاء فراورده: حنا، برگ سنا، تخم گشنيز، ريشه عاقرقرحا، سورنجان، صبر، دارفلفل، مويز منقي

نحوه اثر دارو از ديد طب سنتي: مقطع و مسهل بلغم و سودا و صفرا، مفتح سدد، جالي، محلل رياح، مقوي معده، جاذب اخلاط از اقاصي بدن

مزاج کلي دارو: گرم و خشک

منع مصرف: در مبتلايان به فشارخون بالا که تحت کنترل نيست. در صورتي كه بيمار دچار ورم يا زخم در روده‌ها باشد بايد با احتياط مصرف شود.

در کودکان زير 12 سال، درماتيت، اسهال، کرامپ روده، کوليت، اسهال، بواسير، آپانديسيت، ايلئوس از هر نوعي (شکم حاد جراحي، انسداد روده، تراکم و فشرده شدن مدفوع)، بيماري‌هاي حاد التهابي روده مانند بيماري کرون، کوليت اولسراتيو، درد شکمي با منشا نامشخص، خونريزي معده و واريس مري ممنوع است. در نفروپاتي با احتياط مصرف شود.

به دليل وجود حنا در ترکيب دارو در مبتلايان به فاويسم (کمبود G6PD) با احتياط مصرف شود. در افراد مسن و بيماران ناتوان و کساني که مبتلا به بيماري قلبي، کليوي يا گوارشي هستند با احتياط مصرف شود. در افراد مبتلا به آلرژي پوستي با احتياط مصرف شود.

عوارض جانبي: در دوزهاي درماني مناسب، خطر يا عارضه‌اي ندارد. ممکن است باعث دلپيچه و اسهال شود که در صورت ملايم بودن آن نشانه دفع مواد و براي بيمار مفيد است. در اين‌صورت با مصرف يک ليوان آبجوش همراه با عسل، مواد، دفع شده و دلپيچه برطرف مي‌شود. اگر اسهال يا مدفوع آبکي ايجاد شد دارو را قطع کنيد.

در صورت بالا رفتن فشارخون، با قطع دارو و مصرف شربت آبليمو يا دمکرده بنفشه عارضه برطرف خواهد شد.

دستور مصرف: 1 کپسول، شب هنگام خواب با آب ميل شود. در صورت بالا نرفتن فشارخون، يک عدد هم صبح مصرف شود. اين دارو به مدت 15 روز متوالي مصرف شود و در صورت نياز به تکرار، يک هفته قطع شده و دوباره تکرار شود.

تداخلات دارويي: تاکنون گزارش نشده است.

به دليل وجود سنا و صبر در ترکيب دارو کاربرد طولاني مدت آن باعث کاهش پتاسيم يا تشديد کمبود آن و در نتيجه افزايش اثر گليکوزيدهاي قلبي و تداخل اثر با داروهاي ضد آريتمي و داروهاي موثر بر ريتم سينوسي (مانند کينين) مي‌شود و همچنين، مصرف همزمان دارو با ديگوکسين مي‌تواند خطر مسموميت با ديگوکسين را افزايش دهد.

مبتلايان به ديابت در زمان مصرف اين دارو قند خون را با دقت کنترل کنند.

مصرف در حاملگي و شيردهي: در بارداري و شيردهي مصرف نشود.

نکات قابل توصيه: مصرف طولاني مدت دارو بدون تجويز پزشک ممنوع است. در افرادي كه دچار يبوست مزمن يا داراي خلط غليظ هستند لازم است ابتدا از داروهاي منضج استفاده شود. مصرف طولاني مدت ملينهاي حاوي آنترانوئيد (مانند صبر و سنا) ممکن است باعث تشديد يبوست شوند.

منابع:

1. عقيلي خراساني، مخزن الادويه، تهران: انتشارات باورداران، 2001
2. ابن سينا، قانون في الطب، بيروت: انتشارات العلامي، 2005
3. عقيلي خراساني، قرابادين کبير، موسسه تحقيقات تاريخ پزشکي، طب اسلامي و مکمل، دانشگاه علوم پزشکي ايران، 2007
4. American Herbal Products Association's Botanical Safety Handbook-CRC Press (2013)
5. PDR 2008