معجون اطريفل کشمشي/ma’jun-e etrifol-e keshmeshi/ 

شکل دارويي: معجون

موارد مصرف: نافع در گشادى مجراى ادرار و منى، ريفلاکس مثانه به حالب

توضيحات:

آمله: قابض و مانع ريختن مواد به معده و امعا و حافظ اخلاط از تعفن و مخرج سودا از بدن و مانع مخالطت سودا و ابخره سوداوي و صفراوي متحرق با روح است. آمله، مقوى اعصاب و حواس دماغي و براى ماليخوليا (به‌خصوص نوع مراقي حادث از صفراى محترق) و نسيان و فالج و استرخا و لقوه نافع است.

بليله: ملطف و قابض و مقوى معده و اشتها و به‌خاصيت، مسهل سودا و به‌طبع، مسهل صفرا و قاطع رطوبات بخارات و جهت رفع صداع و بواسير مفيد است.

هليله سياه: مقوى حواس و ذهن و حفظ دِماغ و مصفى خون از سودا و ارواح از كدورات و براى غم و سودازدگي (ماليخوليا) و وسواس سوداوى‏ نافع است. جهت جلب رطوبت معده و تقويت احشا و درد سپرز و بواسير و جذام‏ مفيد است.

هليله زرد: مسهل به عَصر صفراء و بلغم رقيق و مقوّى معده و دِماغ و حواس و ذهن و مفتّح سدد و جهت دوار و سدر نافع است. آشاميدن و اسهال بدان براى صرع صفراوى‏ مفيد است. مجموع آن جهت خفقان و صداع و غثيان و جذام و حميات مركّبه و درد سر و استسقاء و رياح بواسير و بواسير و منع صعود بخار به دماغ و تصيفه رنگ رخسار و اطفاى نايره سودا كه از احتراق صفرا باشد نافع است.

گشنيز: مفرح و مقوى دماغ و قلب و مانع صعود ابخره به دماغ و رافع خفقان و وسواس حار و مقوى معده و حابس اسهال و جريان مني و قروح مجارى بول و آشاميدن شيره آن و يا نقوع آن جهت اسهال دموى و هيضه‏ مفيد است.

روغن بادام: مرطب دماغ و موافق تشنج يبسى و ورمى و سرسام و ذات الجنب و رافع سهر و منوم است. رفع ضرر ادويه مسهله ميکند.

شکرسرخ: ملين طبع و حلق و سينه و شش و جالي رطوبات آن و سريع النفوذ به عمق بدن و جهت تقويت ارواح و قُوى و كبد و تحليل رياح امعا و تقويت باه و توليد خون صالح و استحكام اعصاب و عِظام و منع پيرى و رفع خلط سوداوى و امراض آن مفيد است.

مويز: اطفاى مره صفرا مى‏نمايد و بلغم را ساكن و عصب را محكم و دل را قوى و نيك مى‏گرداند و منقى آن كثير الغذا است به‌سبب جوهر غليظ ارضى كه دارد منضج خلط غليظ و ملين بطن و محلل به‌اعتدال و جالى معده و امعا و معين ادويه مسهله و موافق قصبه ريه و مقوى جگر و محرك باه مبرودين و مسمن بدن و جهت سرفه بلغمي و امراض كرده و مثانه و قرحه امعا مفيد است.

خاصيت اطريفل، تقويت اعضاى عصبى و دباغت آلات غذا از فضولات جمع شده در آن است. در صورت مصرف درازمدت، دافع رطوبات زايد جهاز هاضمه و مفاصل، مانع ريزش مواد به اعضا، رافع درد مفاصل و زايل کننده چاقي است و سبب تقويت هاضمه و لينت مزاج مي‌شود.

اين دارو براى سرعت انزال (زودانزالي) و گشادگى مجراى بول و منى نافع‏ است.

اين دارو مي‌تواند با خواص زير عمل نمايد:

• تقويت دماغ و استحکام اعصاب آن که از اعضاي رئيسه مهم براي سلامت دستگاه ادراري تناسلي است.
• تقويت ارواح و پاکسازي آنها از عوامل مزاحم (مانند سودا و ابخره سوداوي) که آن هم براي ايجاد انزال مناسب ضروري است.
• دفع صفرا زيرا صفرا عامل گشادي مجرا و ايجاد حدت و لذع در مجاري است.
• تقويت و دفع رطوبات زايد آلات گوارشي و مجاري بول و مني.

اجزاء فراورده: بليله، آمله، هليله زرد، هليله سياه، بادام شيرين، گشنيز، کشمش، شکر سرخ  

آثار دارو از ديد طب سنتي: قابض، مقوي قلب و دِماغ و ارواح و احشا، مسهل صفرا و سودا

مزاج کلي دارو: معتدل.

منع مصرف:در تب، سرفه حاد، اسهال حاد و ديسانتري در مرحله ابتدايي ممنوع است. در بارداري، شيردهي و افرادي که دچار تنگي مجراي ادرار و مجاري صفراوي هستند ممنوع است.

عوارض جانبي: گزارش نشده است.

دستور مصرف: يک قاشق مرباخوري صبح ناشتا و شب موقع خواب با کمي آب ميل شود.

تداخلات دارويي: گزارشي موجود نيست.

مصرف در حاملگي و شيردهي: در اين دو دوره مصرف نشود.

منابع:

1. عقيلي خراساني، مخزن الادويه، تهران: انتشارات باورداران، 2001
2. ابن سينا، قانون في الطب، بيروت: انتشارات العلامي، 2005
3. عقيلي خراساني، قرابادين کبير، موسسه تحقيقات تاريخ پزشکي، طب اسلامي و مکمل، دانشگاه علوم پزشکي ايران، 2007
4. على خان، محمد صادق، مخازن التعليم، 1جلد، مطبع فاروقي - دهلي، چاپ: اول، 1323 ه.ق.
5. ناظم جهان، محمد اعظم، اكسير اعظم، 4جلد، دانشگاه علوم پزشكى ايران-مؤسسه مطالعات تاريخ پزشكى، طب اسلامى و مكمل - تهران-تهران، چاپ: دوم، 1387 ه.ش.
6. American Herbal Products Association's Botanical Safety Handbook-CRC Press (2013)
7. PDR 2008