شربت سفرجلي (جالينوسي)/(šarbat-e j?linus (j?linusi/ 

شکل دارويي: شربت

موارد مصرف: مقوي معده و کبد، اشتهاآور، برطرف کننده ضعف هضم، ترش کردن، و سردرد به مشارکت معده

توضيحات: شربت سفرجلي يکي از انواع سکنجبين‌ها مي‌باشد که کار آنها تقطيع و تحليل رطوبات است و موجب از بين رفتن اخلاط بلغمي و لزج در بدن مي‌شوند. شربت سكنجبين سفرجلى‏ در تمام انواع ضعف معده نافع است (1)‏. ضعف جگر در بيشتر موارد از برودت و رطوبت و به سبب مواد ردىء محتبس در آن است. به همين دليل علاج آن بيشتر با تسخين لطيف و تفتيح و انضاج و تليين به همراه قبض مقوى و منع عفونت صورت مي‌گيرد (2) که اين خواص در اجزاي شربت سفرجلي ديده مي‌شود.

سكنجبين ‏سفرجلى‏ ساده براى درمان اخلاط و مواد حار مورد استفاده قرار مي‌گيرد و زماني که فلفل و زنجبيل به آن اضافه شود براى درمان بيماري‌هاي ناشي از مواد غليظ و بارد مفيد است (2). اين شربت براى ناقهين بهترين دواست؛ به ويژه زماني که به سبب ضعف معده، اشتها کم شده باشد (2). سکنجبين سفرجلي در درمان قي و غثيان مؤثر است (1). بر طبق متون طبي، سكنجبين‏ سفرجلى‏ كه مقدارى زنجبيل در ترکيب آن باشد در درمان همه بيماري‏هاى معده كه خيلي گرم نباشند مفيد است (3و4).

اجزاء فراورده: آب به، عسل کف گرفته، سرکه، زنجبيل

آثار دارو از ديد طب سنتي: مقوي معده و کبد، قابض، محلل رياح، مقطع بلغم، مانع صعود بخارات به دماغ و دل (5)

مزاج کلي دارو: معتدل

منع مصرف: منع مصرف خاصي ندارد.

عوارض جانبي: عارضه جانبي خاصي گزارش نشده است. در برخي افراد باعث سوزش سردل و ترش کردن مي‌شود که مصرف آب بيشتر به همراه دارو يا کاهش دوز دارو توصيه مي‌شود.

دستور مصرف: 20 دقيقه بعد از هر وعده غذا، دو قاشق غذاخوري از شربت را در يك استكان آب حل كرده ميل كنند.

تداخلات دارويي: به دليل وجود زنجبيل در بيماراني که داروهاي ضد انعقادي و ضد پلاکت مصرف مي‌کنند با احتياط تجويز شود؛ هرچند تاکنون گزارشي از تداخل شربت سفرجلي با اين دسته از داروها ارائه نشده است.

مصرف در حاملگي و شيردهي: تاکنون از مصرف اين دارو در زمان بارداري و شيردهي عوارضي گزارش نشده است. شربت جالينوس شيرافزا است.

نکات قابل توصيه: اگر بيمار با شربت جالينوسي دچار سوزش سر دل شود،‌ مي‌توان جوارش آمله را تجويز کرد. براي افراد محرورالمعده با احتياط تجويز شود. شربت سفرجلي در فصل گرم، شهرهاي گرمسير، گرم‌مزاجان، و جوانان با آب سرد ميل شود؛ و در فصل سرد، شهرهاي سردسير، سرد مزاجان، و پيران با آب گرم مصرف شود.

منابع:

1. محمد بن محمد عبد الله، تحفه خانى، 1جلد، دانشگاه علوم پزشكى ايران - تهران، چاپ: اول، 1383 ه.ش.
2. ناظم جهان، محمد اعظم، اكسير اعظم، دانشگاه علوم پزشكى ايران-مؤسسه مطالعات تاريخ پزشكى، طب اسلامى و مكمل، 1387 ه.ش.
3. شاه ارزانى، مير محمد اكبر بن محمد، طب اكبرى، 2جلد، جلال الدين - قم، چاپ: اول، 1387 ه.ش.
4. ناظم جهان، محمد اعظم، قرابادين اعظم، 1جلد، دانشگاه علوم پزشكى ايران - تهران، چاپ: دوم، 1383 ه.ش.
5. عقيلي خراساني، مخزن الادويه، تهران: انتشارات باورداران، 2001

Sekanjabin-e-safarjali (Quince oxymel syrup)

Drug form: Syrup

Indications: A tonic drug for stomach and liver; useful for treating loss of appetite, dyspepsia, esophageal reflux, and headache caused by stomach diseases

Comments: Sekanjabin- e-safarjali is a type of oxymels. Oxymels are fragmenting and dissolving agents which can eliminate phlegmatic and viscous humors. Sekanjabin-e-safarjali is effective in treating all types of dyspepsia and indigestion (1). In most cases, liver weakness results from coldness, humidity and collected detrimental materials. Thus, it can be treated by mild warming, unclogging, ripening, and loosening along with a tonic astringency, and infection prevention (2); Of course, the components of the syrup have these properties.

Simple sekanjabin- e-safarjali is prescribed for removing hot humors; however, when pepper and ginger are added to this syrup, it can be effective in treating diseases caused by cold and dense materials (2). This syrup is the best medication for convalescents; specially, when the stomach functional weakness has led to decreased appetite (2). The syrup is effective in treating nausea and vomiting (1). According to medical texts, sekanjabin- e-safarjali which has some ginger in its composition is useful for treating all type of stomach diseases except very hot disorders (3, 4).

Ingredients: Cydonia oblonga juice, vinegar, honey, Zingiber officinale root

Traditional mechanisms of action: Effective in reinforcing stomach and liver, dissolving the gases, fragmenting the phlegm, and preventing gases from rising toward the brain and heart; it’s an astringent agent (5).

Drug temperament: Moderate

Contraindications: Not known

Side effects: Not reported. Sometimes, it may lead to heart burning and reflux; in these cases, more water intake with the drug or dose reduction is recommended.

Administration and dosage: 2 tablespoon of syrup dissolved in 1 teacup water taken orally 20 minutes after meal

Interactions: Simultaneous administration of this syrup with anticoagulants and antiplateletes should be carried out cautiously under physician’s and pharmacologist’s consideration because of ginger in its composition; however, no report of interaction with this class of drugs is presented as yet.

Pregnancy and lactation: Until now, no side effect caused by taking the drug during these two periods has been reported. This syrup is a galactagogue.

Recommendations: In case of heart burn caused by the syrup, the physician can prescribe Javarish amla. The syrupe should be recommended cautiously in stomach with hot temperament. Dissolve the syrup with cold water in warm seasons, warm regions, hot temperaments, and young adults; conversely, dissolve the syrup with hot water in cold seasons, cold regions, cold temperaments, and elderly.

Reference:

1. Mohammad-ibn mohammad abdollah. Tohfeh khani. Tehran: Tehran University of Medical Sciences; 2004.
2. Chashti MAk. Eksir Azam. The Institute for Islamic and Complementary Medicine, Iran University of Medical Sciences; 2008
3. Arzani HMA. Tebbe Akbari. Tehran: The Institute for Medical History-Islamic and Complementary Medicine, Iran University of Medical Sciences; 2008.
4. Aqili-Khurasani. Gharabadin Azam. Tehran: The Institute for Medical History-Islamic and Complementary Medicine, Iran University of Medical Sciences; 2004.
5. Aqili-Khurasani. Makhzan-al-Adviyah (The Storehouse of Medicaments). Tehran: Bavardaran publication; 2001.